Hệ thống giám sát mạng (Network montoring) là hệ thống giám sát các sự cố, hiêu năng, tình trạng của các thiết bị và máy tính trong hệ thống mạng. Hệ thống bao gồm một phần mềm ghi nhận thông tin và giúp người quan trị hệ thống có thể ghi nhận, theo dõi các thông tin thông qua nó. Phần mềm này còn có khả năng gởi các thông báo, các cảnh báo cho người quản trị hệ thống biết khi có nguy cơ sự cố hoặc có sự cố đang diển ra thông qua hệ thống SMS, email… các dịch vụ gởi tin nhắn (messenger) qua internet.
Vậy trong các hệ thống mạng, người ta thường giám sát những gì và bằng cách náo có thể giám sát được hệ thống mạng?
Trong hệ thống mạng, người ta thường giám sát các thiết bị như các server, switch, router, firewall, tổng đài và điện thoại VoIP, máy in, tất cả các thiết bị có hỗ trợ giám sát. Việc giám sát sẽ thông qua các giao thức mà thiết bị hoặc hệ điều hành của nó cung cấp, một trong những giao thức quan trọng nhất và được sử dụng rộng rãi là SNMP, bên cạnh đó có rất nhiều giao thức khác như Netflow,WMI, ICMP,IPSLA… các giao thức này tiến hành thu thập thông tin trên thiết bị và gởi các dữ liệu về phần mềm giám sát hệ thống, phần mềm sẽ tiến hành xử lý và lưu trữ các dữ liệu này trong cơ sở dữ liệu của nó. Kết quả của quá trình giám sát sẽ được hiển thị lên giao diện quản lý của phần mềm cho phép người quản trị có thể xem xét tình trạng, các vấn đề của hệ thống mạng, của các thiết bị của hệ thống, đông thời sẽ gởi các cảnh báo qua email, SMS, phần mềm chat… theo cấu hình của người quản trị.
Các phần mềm nổi tiếng để xây dựng hệ thống giám sát như PRTG Network Monitor, Zabbix, Nagios, Cacti… ngoài ra còn có rất nhiều phần mềm miễn phí và đơn giản có thể cài vào máy tính của người quản trị, phù hợp với các môi trường nhỏ. Ngoài ra các thiết bị hoặc các hệ thống phần mềm, các nhà sản xuất có thể có những phần mềm giám sát riêng cùng với các giao thức riêng của nó, hoặc các phần mềm phục vụ giám sát riêng lẻ cho từng dịch vụ.
Hệ thống giám sát là một hệ thống nhận và xử lý các dữ liệu theo thời gian thực nên dữ liệu đi qua đây rất nhiều, vì vậy, để đảm bảo việc ghi nhận và xử lý dữ liệu và tránh ảnh hưởng đến việc truy cập các dịch vụ khác của trong hệ thống, ta nên tách hệ thống monitoring ra khỏi hệ thống các server cung cấp dịch vụ mạng khác để đảm bảo hệ thống giám sát và các hệ thống dịch vụ khác có thể hoạt động một cách hiệu quả, không ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ.
Ngoài việc nhận các thông tin giám sát từ mạng LAN, hệ thống còn có khả năng tiếp nhận các thông tin từ các mạng của các site ở xa thông qua hệ thống kết nối riêng như VPN.
Hệ thống giám sát giúp người quản trị có thể theo dõi hệ thống, theo dõi các thông tin phần cứng thiết bị, băng thông mạng, các sự cố, chẩn đoán sớm các sự cố có thể xảy ra, hiệu năng và khả năng đáp ứng của hệ thống, từ đó đưa ra các phương án tối ưu hóa, nâng cấp và giảm thiểu các sự cố ảnh hưởng đến quá trình hoạt động của mạng.
